CBE - Commercial Bid Evaluation / Ticari Değerlendirme

29 Oca3 dakikada okunur

Güncelleme tarihi: 15 Şub

"En ucuz fiyat her zaman en iyi değer değildir." - Anonim

CBE - Commercial Bid Evaluation / Ticari Değerlendirme Nedir?

TBE - Technical Bid Evaluation / Teknik Değerlendirme’nin bir sonraki safhası olan Ticari Değerlendirme (Commercial Evaluation), bir teklifin mali yönden incelenmesini kapsayan kritik bir analiz sürecidir. Ticari değerlendirme (Commercial Evaluation), en uygun fiyatı seçmekten çok, en avantajlı toplam maliyet ve şartları belirlemeye odaklanır.

CBE - Commercial Bid Evaluation / Ticari Değerlendirme Nasıl Yapılır?

TBE - Technical Bid Evaluation / Teknik Değerlendirme’de belirlenen şartlar ışığında toplanan teklifler aşağıdaki kriterler ile değerlendirilir

Toplanan tekliflerin kur kontrolü yapılır.
Kalem bazında teslim sürelerinden emin olunur.
Fiyat geçerlilik süresinin istenilen aralığı kapsadığından emin olunur.
Teknik Değerlendirme sayfasında tedarikçinin belirttiği Teslim Şekli (Incoterms) ile farklılık gösteriyorsa, lojistik, vergi ve gümrük gibi ek maliyetler hesap edilerek birim maliyete dail edilir.
En düşük ve en yükdek fiyat arasındaki farkın sebebi araştırılır ve makul seviyeye (Örneğin %10) çekilmeye çalışılır.
Firmanın kurallarına göre banka teminat mektubu talep edilir, veremeyen tedarikçi elenir.

Ticari Değerlendirme safhası genellikle nicel kriterlerden oluşur ve doğal olarak matematiksel bir temele oturur.

Gri Alan: Fiyatlara Avantaj / Dezavantaj Uygulanması

Her teklifin Ceteris Paribus (Diğer Tüm Değiişkenler Sabit) ilkesine uygun olması beklenir. Ancak teslim şekli, ambalajlama ya da ek hizmetler gibi farklılıklar bu ilkeye uyulmamasına neden olabilir. Bu noktada, Satınalma ekipleri Avantaj / Dezavantaj hesapları yaparak fiyatları eşdeğer hale getirmekle yükümlüdür.

Ancak bu hesaplamaların şeffaf, hesap verebilir ve mümkün olduğunca nesnel olması kritik önem taşır. Eğer farklar matematiksel bir temele dayandırılmazsa, sübjektif değerlendirmeler ticari sürecin güvenilirliğini sarsabilir.

Örneğin, DDP (Delivered Duty Paid) olarak talep edilen bir fiyatın EXW (Ex Works) olarak verilmesi durumunda, aradaki fark net bir şekilde hesaplanmalı ve belgelenmelidir. Bunun dışında kalite farkı gibi nitel değerlendirmelerde ise, tüm paydaşların ortak görüşü alınarak belirli bir yüzde ya da maliyet farkı belirlenebilir.

Tüm bu farklılıklar, yalnızca birim fiyat bazında değil, bakım, işletme ve diğer yan maliyetleri de içeren Toplam Sahip Olma Maliyeti perspektifiyle değerlendirilmelidir. Bu sebeple TCO - Total Cost of Ownership / Toplam Sahip Olma Maliyeti makalemizi de okumanızı önemli tavsiye ederiz.

Ticari Değerlendirme (CBE - Commercial Bid Evaluation) Yaparken Faydalanılabilecek Araçlar Nelerdir?

Dijitalleşme, ticari değerlendirme süreçlerinde önemli bir kolaylık sağlamaktadır. Günümüzde birçok ERP ve ihale yazılımı, teklifler arasında objektif ve hızlı karşılaştırmalar yapmaya imkan tanımaktadır. Excel ve Google Sheets gibi manuel araçlar, hassas bilgilerin yanlışlıkla dışarı sızması riski nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır.

Ticari değerlendirme süreçlerinde tercih edilen en iyi uygulamalar şunlardır:

ERP Sistemleri: Teklifleri doğrudan sistem üzerinde değerlendirmek, hata payını azaltır.
E-İhale Yazılımları: Şeffaflık ve rekabeti artırarak en iyi fiyat/performans oranına ulaşmayı kolaylaştırır.
Otomatik Raporlama Araçları: Değerlendirme sürecini daha hesap verebilir hale getirir.

Özetle...

Ticari değerlendirme, yalnızca fiyat odaklı değil, toplam sahip olma maliyetini düşüren ve tedarik sürecinin sürdürülebilirliğini sağlayan bir analiz sürecidir. En ucuz teklifin en iyi teklif olmadığı gerçeği göz önünde bulundurularak, maliyet, kalite, teslimat süresi ve operasyonel riskler birlikte değerlendirilmelidir.