ABD’de Üretimin Geri Dönmesi İçin Gerçekte Ne Gerekiyor?

Haber Tarihi

21.11.25

Yazar

Sedat Onat

ABD’de Üretimin Geri Dönmesi İçin Gerçekte Ne Gerekiyor?

SupplyChainBrain Podcast bu bölümde, Matt Dollard (RSM) ile ABD’ye üretimin geri taşınması (reshoring) sürecinin neden tarifelerle sağlanamayacağını ve hangi kritik unsurların yeniden sanayileşme için gerekli olduğunu ele alıyor.

SupplyChainBrain Podcast’in son bölümünde, Editor-in-Chief Bob Bowman, ABD’de üretimin yeniden ülkeye dönmesi (reshoring) için gereken koşulları RSM’den Matt Dollard ile detaylı biçimde ele alıyor. Tartışmanın temel mesajı şu: Yüksek tarifeler tek başına yeterli değil — hatta bazı durumlarda geri tepebiliyor. ABD’ye üretimi geri çekecek gerçek dönüşüm çok daha kapsamlı, çok daha uzun soluklu ve çok daha sistematik bir plan gerektiriyor.

Tarifeler tek başına çözüm değil

Bowman ve Dollard, Trump yönetiminin peş peşe açıkladığı tarifelerin (özellikle Çin, Hindistan, Meksika ve AB’ye yönelik yüksek oranlı vergiler) “üretimi ABD’ye geri çekmek için bir teşvik olarak düşünülse de”, pratikte maliyetleri artırdığını, tedarik zinciri oynaklığı yarattığını ve şirketlerin uzun vadeli planlarını karmaşıklaştırdığını vurguluyor.

Dollard’a göre tarifeler, kısa vadeli baskı oluşturur ama uzun vadeli yatırım kararlarının temel belirleyicisi olmaz. Şirketler fabrika kurma kararını 20–30 yıllık perspektifle verir; bu nedenle politik istikrarsızlık ve öngörülemez ticaret kuralları, tarifelerden çok daha belirleyici hâle gelir.

Asıl eksik: Nitelikli iş gücü

Reshoring’in önündeki en büyük engellerden biri yetersiz nitelikli iş gücü arzı.
ABD, özellikle:

makine operatörleri,
kaynakçılar,
endüstriyel teknisyenler,
otomasyon uzmanları
gibi alanlarda dramatik açık yaşıyor.

Dollard, üretimin geri dönmesi için önce mesleki eğitim altyapısının güçlendirilmesi, STEM programlarının genişletilmesi ve yerel işgücü politikalarının modernize edilmesi gerektiğini söylüyor.

Enerji fiyatları ve altyapı maliyetleri

Üretimi ABD’ye çekmenin bir diğer kritik bacağı enerji maliyetleri ve arz güvenliği.
Özellikle enerji yoğun sektörlerde (petrokimya, cam, metal, çimento, batarya malzemeleri) ABD’nin:

güvenilir,
ucuz,
uzun vadeli öngörülebilir enerji kaynakları sağlaması gerekiyor.

Dollard, “Enerji fiyatlarının 5 yıllık aralıklarla büyük dalgalanmalar göstermesi, şirketlerin fabrika yatırımlarını zorlaştırıyor,” diyor.

Alt tedarikçi ekosistemi ABD’de çok zayıf

Reshoring’in en sık göz ardı edilen engeli, ABD’de alt tedarikçi (sub-supplier) zincirinin eksikliği.
Bir otomobil fabrikasını örnek alırsak:

5–6 adet büyük tedarikçi,
300–400 adet orta ölçekli tedarikçi,
binlerce küçük parça üreticisi gerekir.

Çin, Vietnam, Malezya, Meksika gibi ülkeler bu ekosistemi kurmuş durumda; ABD ise 1990’lardan itibaren birçok kritik üretimi dışarıya kaybetti. Dollard’a göre, “Eğer sub-tier yapı geri gelmezse, ana fabrika da gelmez.”

Lojistik, ham madde ve ticaret kuralları

Podcast’te öne çıkan diğer kritik noktalar:

Ham madde erişimi: Özellikle kritik mineraller, batarya bileşenleri ve elektronik komponentler hâlâ Asya ağırlıklı.
Lojistik altyapısı: ABD’nin demiryolu, liman ve kara yolu yatırımları modern ihtiyaçların gerisinde.
Uluslararası ticaret kuralları: Şirketlerin uzun vadeli yatırım yapabilmesi için kurallara bağlı, öngörülebilir bir ticaret rejimi gerekiyor.

Reshoring’in gerçekleşmesi için gereken “uzun liste”

Matt Dollard’a göre ABD’ye üretimin geri dönmesi için şu gereklilikler yerine getirilmeli:

Nitelikli iş gücü açığının kapanması
Enerji güvenliğinin sağlanması
Alt tedarikçi ekosisteminin yeniden inşası
Öngörülebilir ticaret politikaları
Lojistik altyapısının modernize edilmesi
Hammaddelere erişimin garanti altına alınması
Devlet politikalarında istikrar ve uzun vadeli vizyon

Dollard, bu tabloyu “uzun ama gerekli bir kontrol listesi” olarak tanımlıyor.

Sonuç olarak, podcast ABD’nin üretimi geri çekmek için tarifelerden çok daha fazlasına — stratejik planlama, insan kaynağı, enerji politikası ve sağlam bir tedarik ekosistemi — ihtiyacı olduğunu vurguluyor.