ABD, Çin’e Çip Tasarım Yazılımları ve Kimyasal Ürün İhracatına Yeni Kısıtlamalar Getirdi

ABD Ticaret Bakanlığı, Çin’in stratejik teknolojilere erişimini sınırlamak amacıyla yarı iletken tasarım yazılımları, kimyasallar, makine aletleri, uçak ekipmanları ve yakıt ürünleri dâhil olmak üzere birçok ürün grubuna ihracat lisansı zorunluluğu getirdi.

Bu adım, Washington ile Pekin arasındaki ticaret ve teknoloji gerilimini daha da tırmandırma potansiyeli taşıyor.

Yeni kısıtlamalar kapsamında, daha önce verilmiş ihracat lisanslarının bazıları da iptal edildi.
ABD yönetimi, hamlenin amacını “Çin’in kritik sektörlerde ihtiyaç duyduğu ürünlere erişimini engellemek” olarak tanımladı.

EDA Yazılımları: Stratejik Darboğazda Yeni Hedef

Yasakların merkezinde, çip tasarımı için kullanılan elektronik tasarım otomasyon (EDA – Electronic Design Automation) yazılımları yer alıyor.

Bu alanda Synopsys (SNPS.O), Cadence (CDNS.O) ve Siemens EDA (Mentor Graphics) gibi firmalar pazarın %70’inden fazlasını kontrol ediyor.

Kaynaklara göre, bu şirketlere geçen hafta ABD Ticaret Bakanlığı tarafından resmî mektuplar gönderilerek artık Çinli müşterilere satış yapabilmek için lisans başvurusu zorunluluğu getirildiği bildirildi.

Her ne kadar bu bir tam kapsamlı yasak olmasa da, her sevkiyatın “olay bazında (case-by-case)” onaya tabi olacağı ifade edildi.

Bu da fiilen Çin’in ileri düzey çip tasarım araçlarına erişimini yavaşlatacak.

Kısıtlamalardan Etkilenen Diğer Ürünler

Yeni önlemler yalnızca EDA yazılımlarıyla sınırlı değil.
Kısıtlamalar ayrıca şu ürün gruplarını da kapsıyor:

• Yarı iletken üretiminde kullanılan kimyasallar (butan, etan vb.)

• Makine aletleri ve üretim donanımları

• Havacılık ekipmanları ve bileşenleri

Son birkaç gün içinde çok sayıda ABD merkezli tedarikçi, Ticaret Bakanlığı’ndan kısıtlamalara dair bilgilendirme mektupları aldı.

Şirketlerin Tepkisi: Piyasada Dalgalanma

Kısıtlama haberinin ardından Cadence hisseleri %10,7, Synopsys hisseleri %9,6 oranında değer kaybetti.
Her iki şirket de yorum yapmaktan kaçındı.

Siemens, ihracat sınırlamalarının etkisini “analiz etmekte olduklarını” duyurdu.

Synopsys CEO’su Sassine Ghazi, yatırımcılara yaptığı açıklamada henüz ABD yetkililerinden bir bildirim almadıklarını belirtti.

Yine de Synopsys, 2025 yılı gelir tahminini değiştirmeyerek yatırımcı güvenini koruma mesajı verdi.

Çin pazarının, Synopsys’in toplam gelirlerinin %16’sını, Cadence’in ise %12’sini oluşturduğu biliniyor.

Çin’in Tepkisi: “ABD, Teknolojiyi Silah Haline Getiriyor”

Çin Dışişleri Bakanlığı, Reuters’a yaptığı açıklamada, bu tür uygulamaların küresel tedarik zinciri istikrarını bozduğunu ve “teknoloji ve ticaretin silah haline getirilmesi” anlamına geldiğini belirtti:

“Hiçbir yaptırım veya baskı, Çin’in gelişme hızını engelleyemez.
Hiçbir zorbalık, Çin’in kendi kendine yeterlilik kararlılığını sarsamaz.”

Çinli medya organı Xinhua, geçtiğimiz ay yayımladığı raporda, EDA pazarında ABD ve Avrupalı şirketlerin hâkimiyetinin Çin tasarımcıları için “en kritik darboğaz” olduğunu vurgulamıştı.

Yerel Alternatifler ve Pazar Tepkisi

ABD’nin ihracat sınırlamaları, Çinli EDA yazılım firmalarının hisselerinde sert yükseliş yarattı:

• Empyrean Technology (301269.SZ) hisseleri %17,

• Primarius Technologies (688206.SS) hisseleri ise %20 arttı.

2023’te Huawei, 14 nm ve üzeri teknolojiler için kendi EDA araçlarını geliştirdiğini açıklamıştı.
Uzmanlara göre bu tür yaptırımlar, Çin’i teknolojik özerklik hedefini hızlandırmaya itebilir.

White Oak Capital Partners yatırım direktörü Nori Chiou, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu tür yasaklar, Çin’in kendi yazılım ekosistemini hızla geliştirmesini teşvik ediyor.
Geçmişte yarı iletkenlerde olduğu gibi, EDA alanında da kendi kendine yeterlilik hızlanacaktır.”

“Gerçek Darboğaz” ABD Yazılımı

Bir eski Ticaret Bakanlığı yetkilisine göre, EDA yazılımları Çin’in yarı iletken tasarımında gerçek darboğaz:

“Bu araçlar olmadan ileri seviye çip tasarımı mümkün değil.
Kısıtlamalar uzun süredir gündemdeydi, ancak önceki yönetimler bunu ‘fazla agresif’ bularak rafa kaldırmıştı.”

Bu yazılımlar, Nvidia, Qualcomm ve Intel gibi çip devlerinin de tasarım süreçlerinde kritik rol oynuyor.
Bu nedenle, ABD’nin attığı adım EDA tedarik zincirinde küresel çapta yeniden yapılanmayı tetikleyebilir.

Jeopolitik Etki ve Olası Senaryo

Uzmanlar, bu hamlenin yalnızca teknoloji erişimini sınırlamakla kalmayıp, aynı zamanda Çin ile yürütülen ticaret müzakerelerinde bir pazarlık unsuru olarak kullanılabileceğini düşünüyor.

Trump yönetiminin, tarifeleri artırma sürecine geçmeden önce ihracat kontrollerini diplomatik “koz” haline getirmesi olası görülüyor.

Ancak kısa vadede, bu adım ABD şirketleri için gelir kaybı, Çin içinse kısa vadeli operasyonel gecikmeler anlamına gelecek.

Orta vadede ise Çin’in yerli EDA ekosistemini hızla genişletmesi bekleniyor.

Sonuç: Küresel Çip Savaşı Yeni Bir Aşamaya Giriyor

ABD’nin yeni ihracat sınırlamaları, yarı iletken endüstrisinin “boğaz noktası” olan tasarım yazılımlarını hedef alarak teknoloji savaşını bir üst seviyeye taşıyor.

Bu hamle, hem küresel tedarik zinciri dinamiklerini hem de ABD’li yazılım devlerinin gelir yapısını yeniden şekillendirebilir.

Çin’in Empyrean, Primarius ve Huawei gibi şirketleri öne çıkarken, ABD’nin Cadence, Synopsys ve Siemens üçlüsü küresel lisans denetimiyle daha sıkı bir regülasyon ortamına giriyor.

Önemli Notlar:

• ABD, EDA yazılımları, yarı iletken kimyasalları, makine aletleri ve uçak bileşenleri için Çin’e ihracat lisansı şartı getirdi.

• Cadence (%10,7 düşüş), Synopsys (%9,6 düşüş) ve Siemens EDA doğrudan etkilendi.

• Çin’in EDA bağımlılığı %70’in üzerinde; alternatif olarak Empyrean ve Primarius hisseleri çift haneli yükseldi.

• Huawei, 14 nm çip üretimi için kendi EDA araçlarını geliştirdiğini açıkladı.

• Çin Dışişleri: “Bu baskılar gelişimimizi durduramaz.”

• Analistler: ABD’nin bu hamlesi EDA yazılımını yeni “stratejik silah” haline getiriyor.

----------

Haber Linki: https://www.reuters.com/world/china/trump-tells-us-chip-designers-stop-selling-china-ft-reports-2025-05-28/

--------------------

Yazar: SedatOnat.com

--------------------

!!! DUYURU !!!

ERP Nasıl Alınır? Kitabımız Google Play Book'da yayınlanmıştır.

#ERP Nedir?

https://www.sedatonat.com/erpnasilalinir  Linki üzerinden ücretsiz olarak indirip okuyabilirsiniz.

Geri bildirimleriniz olursa bizleri mutlu edersiniz.

Şimdiden iyi okumalar dileriz.

https://www.tedarikzinciriportali.com/