Avrupa Demiryolu Yük Taşımacılığı Kriz Noktasında: Sektör Yardım Çığlıklarını Duyuramıyor

Haber Tarihi

03.11.25

Yazar

Sedat Onat

Avrupa Demiryolu Yük Taşımacılığı Kriz Noktasında: Sektör Yardım Çığlıklarını Duyuramıyor

Avrupa’daki demiryolu yük taşımacılığı sektörü, mali baskılar, operasyonel aksaklıklar ve politik ilgisizlik nedeniyle kırılma noktasına yaklaşıyor. Sektör temsilcileri, AB kurumlarının yetersiz desteği ve ulusal önceliklerin öne çıkması nedeniyle reformların tıkanmasından endişe ediyor.

Avrupa demiryolu yük taşımacılığı sektörü, son haftalarda artan kriz sinyalleriyle dikkat çekiyor. Sektör temsilcileri, AB kurumlarından yeterli destek göremediklerini ve üye devletlerin ulusal çıkarlarını Avrupa’nın demiryolu hedeflerinin önüne koyduğunu belirterek alarm veriyor.

Sektörün içinden gelen “yardım çığlıkları”, artan maliyetler, azalan pazar payı, yavaş altyapı yatırımları ve regülasyon belirsizliği gibi nedenlerle daha da yoğunlaştı. Buna karşın, AB düzeyindeki siyasi irade ve koordinasyon eksikliği sorunun derinleşmesine yol açıyor.

Zayıflayan sektör, artan rekabet

Avrupa’da demiryolu yük taşımacılığı, karayolu taşımacılığının baskınlığı karşısında uzun süredir güç kaybediyor. Karayolunun esnek yapısı, düşük maliyetli yakıt alternatifleri ve liberal politikaları, demiryolunun rekabet gücünü zayıflatıyor.

2024 verilerine göre, Avrupa içi yük taşımacılığında demiryolunun payı sadece %17 seviyesinde kaldı. Bu oran, Avrupa Komisyonu’nun 2030 hedefi olan %30 pazar payının yarısına bile ulaşamıyor.

Birçok ülke, özellikle Almanya, Fransa ve Polonya, ekonomik baskılar nedeniyle demiryolu altyapı projelerinde yatırımları erteledi. Bu da ağ tıkanıklıklarını, gecikmeleri ve kapasite sıkıntılarını artırdı.

Ulusal öncelikler, Avrupa hedeflerinin önüne geçiyor

Sektör kaynakları, AB ülkelerinin kendi ulusal taşımacılık politikalarına öncelik vererek kapsamlı bir Avrupa demiryolu stratejisinin hayata geçirilmesini engellediğini savunuyor.

Örneğin:

Almanya, maliyetleri azaltmak için tren yolu kullanım ücretlerinde indirim vaat etse de bu adım federal bütçe krizleri nedeniyle ertelendi.
Fransa, karbon emisyon hedeflerine rağmen hâlâ karayolu taşımacılığını sübvanse ediyor.
İspanya ve İtalya, altyapı modernizasyon projelerini yavaşlatırken ulusal taşımacılık ajansları arasında koordinasyon eksikliği devam ediyor.

Bu tablo, Avrupa’nın sınır ötesi taşımacılıkta entegrasyon hedeflerine zarar veriyor. Farklı sinyal sistemleri, teknik standartlar ve bürokratik prosedürler halen büyük bir engel oluşturuyor.

Sektörden uyarılar: “Kırılma noktasına geldik”

Demiryolu yük taşımacılığı temsilcileri, mevcut durumun sürdürülemez olduğunu belirtiyor. Avrupa Demiryolu Yük Taşımacıları Birliği (ERFA) yetkilileri, art arda gelen mali kayıplar ve yük hacmi düşüşlerinin birçok operatörü iflas riskiyle karşı karşıya bıraktığını ifade ediyor.

Bir sektör temsilcisi durumu şöyle özetledi:

“Avrupa demiryolu taşımacılığı şu anda kırılgan bir noktada. Politikacılar harekete geçmezse, karbon hedeflerine ulaşmak hayal olacak.”

Bu endişeler, Avrupa Yeşil Mutabakatı (Green Deal) kapsamında 2050’ye kadar karbon nötr taşımacılığa geçiş hedefinin da riske girdiğini gösteriyor.

Reform çağrıları artıyor

Uzmanlara göre, Avrupa’nın demiryolu yük taşımacılığını kurtarmak için üç temel reform gerekiyor:

Yatırım artışı ve altyapı modernizasyonu: AB fonlarının daha hızlı ve adil dağıtılması.
Teknik ve idari uyum: Avrupa genelinde tek sinyal sistemi (ERTMS) ve ortak işletim standartları zorunlu hale getirilmeli.
Rekabetin dengelenmesi: Karayolu taşımacılığıyla eşit koşullarda rekabet için vergisel teşvikler ve enerji sübvansiyonları sağlanmalı.

Ancak bu adımların uygulanması için Brüksel’de güçlü siyasi irade ve koordinasyon gerekiyor. Aksi takdirde, demiryolu yük taşımacılığı “Avrupa Yeşil Dönüşümü”nün en zayıf halkası olmaya devam edecek.

Sonuç: Avrupa raydan çıkıyor mu?

Avrupa Birliği’nin karbonsuz taşımacılık vizyonu, demiryolu taşımacılığının güçlü olmasına bağlı. Ancak mevcut durumda, sektör bürokrasi, yatırım eksikliği ve ulusal çıkar çatışmaları arasında sıkışmış durumda.

Uzmanlar, 2026 ve sonrası için ciddi bir yeniden yapılandırma yapılmadığı takdirde, demiryolu taşımacılığının Avrupa içi yük akışındaki payının daha da düşeceğini öngörüyor.

Önemli Notlar:

Avrupa demiryolu yük sektörü, maliyet baskısı, kapasite darboğazı ve siyasi ilgisizlik nedeniyle kırılma noktasında.
Demiryolunun Avrupa yük taşımacılığındaki payı %17’ye geriledi; 2030 hedefi %30.
AB düzeyinde yatırım ve koordinasyon eksikliği, reform sürecini tıkıyor.
Ulusal çıkarlar, sınır ötesi entegrasyonun önüne geçiyor.
Sektör temsilcileri, “karbonsuz taşımacılık hedefleri tehlikede” uyarısı yapıyor.
Çözüm: yatırım artışı, teknik uyum ve politik irade.
Aksi halde Avrupa, Yeşil Mutabakat hedeflerinde raydan çıkabilir.