ABD’de Üretim Geri Döner mi? Reshoring Gerçeği, Engeller ve Yeni Model

Haber Tarihi

31.10.25

Yazar

Sedat Onat

ABD’de Üretim Geri Döner mi? Reshoring Gerçeği, Engeller ve Yeni Model

Reshoring Institute Direktörü Rosemary Coates, ABD’nin üretimi geri çekme çabalarında iş gücü beceri açığı, altyapı eksikliği, yüksek maliyetler ve fabrika kapasitesi yetersizliği nedeniyle kısmi ama sınırlı bir dönüşün mümkün olduğunu; asıl fırsatın sofistike, otomasyon ağırlıklı üretimde olduğunu vurguluyor.

ABD’de uzun zamandır tartışılan “üretimi eve döndürme” (reshoring) gündemi, 2025 itibarıyla yeniden önem kazanmış durumda. Ancak Reshoring Institute’un Direktörü Rosemary Coates, bu dönüşün “evet ve hayır” arası bir cevap olduğunu; yani kısmi olarak mümkün, ama geniş ölçekli ve hızlı bir geri dönüşün gerçekçi olmadığını belirtiyor.

Coates, 1990’larda ve 2000’lerin başında ABD’li şirketlerin “bir an önce Çin’e gitme” hedefiyle hareket ettiğini, bunun sektör genelinde bir refleks hâline geldiğini hatırlatıyor. O dönemde çok az firma uzun vadeli strateji, risk veya altyapı konularını düşündü. 2012 seçimleri ve Çin tartışmaları sonrası eğilim tersine dönmeye başlasa da, asıl kırılma ABD–Çin ticaret savaşlarıyla birlikte ortaya çıktı.

C-suite beyaz tablo: “ABD’de üretmek isteriz ama ekonomi izin verirse”

Reshoring Institute, 2025’te ABD’de 18 büyük şirket yöneticisiyle yaptığı görüşmelerde şu ortak eğilimleri tespit etti:

CEO’lar yatırım ve işe alımları durdurmuş durumda; ticaret ortamı netleşmeden adım atmak istemiyorlar.
Hepsi ABD’de üretmeyi tercih eder, ancak maliyet avantajı oluşturulmadıkça mümkün olmadığını söylüyor.
Tarife maliyetleri kaçınılmaz olarak tüketiciye yansıtılacak.
Tüm yöneticiler Çin dışı alternatif olarak Meksika’yı değerlendiriyor.
“China +1/+2” modeli artık yeni standart.

Coates’e göre en hızlı büyüyen trendlerden biri, Meksika’ya yönelim. Hem Çinli hem Amerikan şirketlerinin Meksika’da üretim tesisi kurarak USMCA avantajlarından yararlandığını belirtiyor. Ücret farkı çarpıcı: San Diego’da saatlik 17,25 dolar olan ücret, Tijuana’da 2,59 dolar.

ABD'ye geri dönebilecek üretim türü: düşük iş gücü değil, sofistike üretim

Coates’e göre ABD’de geri dönmesi mümkün olan üretim; aylarca uzun vardiyada düşük ücretle çalışan işçilerin bulunduğu ayakkabı, tekstil işleme, düşük bütçeli elektronik montajı gibi iş gücü yoğun sektörler değil.

ABD’de üretim modern bir modele dayanmak zorunda:

Robotik ve otomasyon
3D baskı
AI tabanlı üretim sıralama sistemleri
MES sistemleri
Yüksek hassasiyetli makine parkı

Coates’in ifadesiyle:

“ABD’de üretim temiz, otomasyon destekli, daha kısa çalışma saatlerine dayalı ve genel olarak daha yüksek beceri gerektiriyor.”

Bu nedenle ayakkabı veya küçük elektronik üretiminin ABD’ye geri gelmesi mümkün değil; ancak ileri seviye makine üretimi, çip montajı, hassas metal işleme ve otomasyon ağırlıklı üretim geri dönebilir.

ABD’nin sahip olmadığı kritik altyapı: fabrikalar, iş gücü, ulaşım, enerji

Coates, ABD’nin karşısındaki en kritik engelleri şu şekilde sıralıyor:

1. Beceri açığı (skill shortage)

ABD’de iş gücü sıkıntısından ziyade beceri eksikliği var.
Özellikle:

kaynakçılar
robot operatörleri
elektrik teknisyenleri
makine uzmanları

yeterli değil.

2. Fabrika eksikliği

ABD’de “binlerce yeni fabrika kurmaya uygun alan ve altyapı yok.”
Yeni bir fabrika kurmak:

yol, köprü, liman, lojistik kapasite
yüksek enerji talebi
gerektiriyor ve ABD’nin elektrik şebekesi mevcut yükü kaldıramıyor.

3. Enerji altyapısı

Yeni nesil üretim hatları yüksek enerji yoğunluğu gerektiriyor; ABD şebekesi bunu desteklemek için 10–15 yıl yatırımlara ihtiyaç duyuyor.

4. Lojistik zayıflıklar

ABD’de bazı bölgelerden limana ulaşım 3 gün sürebiliyor — bu, küresel tedarik zinciri için rekabetçi değil.

Hangi ürünler ABD’de üretilebilir, hangileri üretilemez?

Reshoring Institute, bir ürünün ABD’de üretilip üretilemeyeceğini BOM analizine göre değerlendiriyor.
Eğer ürün maliyetinin %50+ bölümü iş gücü ise, ABD’de üretim ekonomik değil.

Bu nedenle:

yüksek iş gücü gerektiren ürünler → Çin, Vietnam, Meksika
makine yoğun üretim → ABD veya Meksika

Coates’in örneği:

Ayakkabı, küçük elektronik: geri gelmez
Tekstil dokuma tesisi: otomasyon sayesinde mümkün
Yüksek teknoloji üretimi: ülke için ideal hedef

Önemli Notlar:

ABD’de üretimin tam dönüşü mümkün değil, ancak sofistike üretimde güçlü bir geri dönüş olabilir.
CEO’lar ABD’de üretimi ister, ancak maliyet hesabı belirleyici.
Meksika, düşük iş gücü maliyeti ve USMCA avantajıyla en güçlü alternatif.
ABD’nin en büyük engelleri: beceri açığı, fabrika altyapısı, enerji kapasitesi, lojistik zayıflık.
İş gücü yoğun üretim geri dönmez; otomasyon odaklı üretim dönebilir.
Reshoring için robotik + 3D printing + AI + otomasyon kritik.