Trump Gıda Tedarik Zincirinde Rekabet İhlallerine Karşı Sert Adım Attı

ABD Başkanı Donald Trump, 6 Aralık 2025 tarihinde imzaladığı yeni bir executive order ile Amerikan gıda tedarik zincirinde artan fiyat baskılarına ve sektörel tekelleşmeye yönelik kapsamlı bir federal inceleme başlattı. Beyaz Saray açıklamasına göre kararname, Department of Justice (DOJ) ve Federal Trade Commission (FTC) bünyesinde yeni food supply chain security task forces kurulmasını öngörmekte. Amaç, gıda sektöründeki price fixing, market manipulation ve diğer anti-rekabetçi davranışların incelenmesi ve gerektiğinde yaptırım uygulanması.

Trump imzalı kararnamede, "Anti-competitive behavior… threatens the stability and affordability of America's food supply" ifadesi yer almakta. Yönetim, gıda tedarik zincirinde özellikle yabancı kontrolündeki şirketlerin fiyat oluşumuna zarar verdiğini ve ulusal güvenlik açısından risk oluşturduğunu belirtiyor. Kararname, bu tür uygulamaların cost of living üzerinde baskı yarattığını ve ABD tüketicisini doğrudan etkilediğini öne sürmekte.

Trump ayrıca gıda sektöründe fiyat sabitleme iddialarının yeni olmadığını hatırlatarak, "In recent years certain companies in the American food supply chain have even settled civil suits accusing them of price fixing for tens of millions of dollars" ifadeleriyle geçmişteki hukuki örneklere atıf yapıyor. Bu durum, soruşturmanın yalnızca yeni iddiaları değil, meat processing, seed, fertilizer, agricultural equipment gibi alt sektörlerde uzun süredir devam eden yapısal sorunları da ele alacağını göstermekte.

Reuters’ın haberine göre attorney general ve FTC chairman, yapılacak incelemeler sonucunda anti-rekabet davranışları tespit edilirse hem enforcement actions başlatmaya hem de yeni regülasyon mekanizmaları önermeye yetkili olacak. Bu, gıda sektöründe birleşme–devralma işlemlerinden tedarik zinciri sözleşmelerine kadar geniş bir alanın mercek altına alınacağına işaret ediyor.

ABD gıda sektöründe son yıllarda dikkat çeken konsolidasyon (özellikle et işleme ve tohum üretimi alanlarında yüksek yoğunlaşma) perakendeci ve tüketici fiyatlarını etkileyen önemli bir dinamik olarak görülmekte. Ayrıca gübre ve ekipman pazarlarında oligopol yapılar, çiftçilerin maliyetlerini artırarak gıda fiyatlarına dolaylı yoldan yansımakta. Kararname, bu pazarların rekabet yapısının yeniden değerlendirilmesini hedeflemekte.

Gıda tedarik zinciri aynı zamanda national security boyutuna sahip. Girdi maliyetlerinin artması, çiftlik ölçeğinin küçülmesi, bazı alt sektörlerde yabancı şirketlerin payının artması ve pandemi sonrası kırılganlıklar, Washington’ın fiyat baskılarını sadece ekonomik değil, stratejik bir mesele olarak ele almasına yol açtı. Bu kararname, ABD’nin gıda tedarik zincirini “kritik altyapı” mantığı ile yönetmeye başlamasının bir işareti.

Biden döneminde enerji sektörü için yapılan rekabet incelemelerine benzer şekilde, Trump yönetimi altında tarım ve gıda sektöründe daha müdahaleci federal incelemeler beklenmekte. DOJ ve FTC’nin oluşturacağı task force’lar tarafından yürütülecek incelemeler,

• tedarikçi sözleşmeleri,

• fiyatlama zincirleri,

• hammadde sağlayıcılarının pazar gücü,

• dikey entegrasyon yapıları,

• çiftçi ve tüketiciyi etkileyen piyasa davranışları
  gibi konulara odaklanacak.

Kararname aynı zamanda, ABD’nin yüksek enflasyonla mücadele sürecinin önemli bir ayağını temsil ediyor. Gıda fiyatları, 2024 ve 2025 boyunca tüketici enflasyonunun en inatçı kalemlerinden biriydi. Bu nedenle tedarik zincirindeki rekabet sorunlarının ortadan kaldırılması ekonomik istikrar açısından kritik görülmekte.

Sonuç olarak Trump’ın kararnamesi, ABD gıda tedarik zincirinde anti-rekabet davranışlarına karşı kapsamlı bir inceleme ve olası yaptırımlar dönemini başlatmakta. DOJ ve FTC liderliğinde yürütülecek süreç, 2026’ya doğru sektör genelinde hem hukuki hem operasyonel etkiler yaratması beklenen geniş bir dönüşüm sürecini tetiklemekte.

Önemli Notlar:

• Trump, gıda tedarik zincirinde price fixing ve anti-rekabet davranışlarını soruşturmak için executive order imzaladı.

• DOJ ve FTC içinde food supply chain security task forces kuruluyor.

• Yabancı kontrolündeki şirketler ve oligopol pazar yapıları inceleme kapsamında.

• Et işleme, tohum, gübre ve ekipman sektörleri “yüksek riskli” olarak tanımlanmakta.

• Task force’lar gerektiğinde enforcement actions başlatabilecek.

----------

Haber Linki: https://www.supplychainbrain.com/articles/42949-trump-signs-order-to-tackle-alleged-food-supply-chain-risks

--------------------

Yazar: SedatOnat.com

--------------------

!!! DUYURU !!!

ERP Nasıl Alınır? Kitabımız Google Play Book'da yayınlanmıştır.

#ERP Nedir?

https://www.sedatonat.com/erpnasilalinir  Linki üzerinden ücretsiz olarak indirip okuyabilirsiniz.

Geri bildirimleriniz olursa bizleri mutlu edersiniz.

Şimdiden iyi okumalar dileriz.

https://www.tedarikzinciriportali.com/